Scheidslijnen en kansenongelijkheid in de online samenleving
De pandemie en de toegenomen digitalisering van de samenleving hebben uiteenlopende effecten op verschillende groepen in de samenleving. Dit kan leiden tot scheidslijnen, tweedelingen en kansenongelijkheid. Sommige groepen worden extra hard getroffen doordat zij telkens aan de ongunstige kant staan. Relevante tweedelingen in deze context zijn:
Sociaal-economisch
Hoewel nader onderzoek nodig is, lijkt het erop dat de pandemie bestaande tegenstellingen en kansenongelijkheid heeft versterkt. Zo zijn mensen met een zwakkere sociaaleconomische positie op verschillende manieren extra hard getroffen: zij werden vaker en ernstiger ziek door COVID-19, werden minder goed bereikt door vaccinatiecampagnes, hadden meer moeite om de kinderen thuis te scholen en op te vangen en werden ook in economische zin zwaarder getroffen. De lange termijn impact van de pandemie op deze groepen verdient dan ook aandacht van onderzoekers en diverse overheden.
Praktisch/theoretisch (‘laag’/’hoog’) opgeleid
De praktische beroepen lenen zich in het algemeen slechter tot thuis- of hybride werken. Ook in het onderwijs en Leven Lang Ontwikkelen (LLO) zijn er voor de praktische opleidingen/beroepen minder digitale mogelijkheden.
Mannen/vrouwen
In het algemeen heeft de pandemie een grotere impact gehad op vrouwen, vanwege de banen die wegvielen, de extra belasting voor mensen die in de zorg werken (relatief veel vrouwen) en een versterking van de traditionele rolpatronen wanneer kinderen thuis zijn.
Wel / niet beschikken over (toegang tot) digitale wereld
Niet iedereen heeft even gemakkelijk toegang tot de online samenleving, zowel praktisch (apparatuur) als qua vaardigheden.
Wel / niet de mogelijkheid om thuis te werken
Thuiswerken of hybride werk is niet voor iedereen weggelegd, afhankelijk van de inhoud van het werk en de inrichting van de woning.
Wel/niet toegang tot groen
Naarmate mensen meer thuis werken/leren/leven is de omgeving waarin zij wonen van (nog) groter belang voor hun welzijn. Niet iedereen kan even makkelijk of prettig een ommetje maken in de buitenlucht.
Wel / niet gedijen bij werken in de thuissituatie
Afhankelijk van persoonlijkheid, leefomstandigheden en andere factoren is thuiswerken of hybride werken voor de een juist aantrekkelijk, terwijl de ander zich ongemakkelijk voelt door het missen van rechtstreeks contact met collega’s, problemen met concentratie en het ontbreken van rechtstreekse feedback van leidinggevenden.